Prap plumba nga njerëz
të vegjël në Dukagjin, dhe prap viktima turistët çek. Ngjarja është më tepër së
e rëndë, po të mos bëhej i ditur vendi, nga egërsia dhe mënyra se si vrasësit
dhunuan çiftin çek, si i mbytën dy shpirtrat e lire, e më pas rrekja për ti zhdukur trupat e njomë në humnerë, mendja të
shkon në nje gjeografi të largët, në një botë të errët, në një kohë që s’na
përket ne, aq më pak në Europë. Po ja që ndodhi ndër ne e midis nesh, nga
njerëz mizorë, e që na bënë të ndihemi keq e më keq të gjithëve, si një turp i
pamerituar që vazhdon e vazhdon të na përndjekë si makth, pavarësisht dëshirës
për ti ikur.
Në jug për sezon si të
mos të mjaftojnë çmimet super të larta, anijet greke ndotin ujin me naftë,
ndërkohë në Dukagjin ngrihen disa dhe ju japin plumba për mirëseardhje atyre
pak turistëve që ose mezi i bindim të vine ose kalojnë tangent.
Po përtej ngjarjes, si
i shohim ne turistet, çfarë qasje a sjellje manifestojmë ne ndaj tyre ?
Turisti tek ne, sidomos
i huaji, vazhdon e vazhdon të shikohet si një shanc i mirë për tu rrjepur, ai
shihet si ushqim, ku pritësi me të duhet të shuajë urine për nëntë muajt e
tjerë, përpara se ai të ikë. Kjo mendësi, kjo babëzi, kjo qasje e të bërit
turizëm apo e të parit të turizmit, na ka bërë të jemi të fundit në Ballkan.
Edhe Mali i Zi 600-mijë banorësh na kalon. Jo se ka më shumë resurse natyrore,
përkundrazi, por ka më shumë resurse njerzore. Shkurt, qytetari di të presë,
bisnesi di të bëjë turizëm, pra të
përfitojë sa më shumë të mira materiale, dhe shteti ka ditur ta kthejë vërtet
në prioritet kryesor turizmin, pa demagogji. Turistet që i pret njëherë, synon
dhe arrin ti bëjë të rikthehen përsëri.
Tek ne filloi një etapë
e mbarë e zhvillimit të turizmit malor, me pikat në Valbonë, Theth, e Pukë me
Hanet, e ne vend që të shtrihet më tej, në Has, Kukës, Dibër, Mat etj., na
dalin forca njerzore jo mbinjerzore dhe ofrojnë plumba si guide. Sa fillon të
ecë diçka, për dreq ja bëhin ngjarje që na kthejnë mbrapa, dhe Miti i Sizifit
na djek si mallkim.
E gjithë kjo është
pasojë e shumë fakorëve, por më shumë se çdo gjë na vjen nga varfëria (jo vetëm
ekonomike). “Ku ka fukarallek- ka maskarallëk” -na kujton urtësia e popullin
tonë. Shto këtu etjen që kemi për tu pasuruar sa më shpejt, dhe në çdo mënyrë,
aty dhe menjëherë. Turistët në tre muajt e verës janë një shanc i mirë për
robin e thatë (në çdo aspect), që pret të pijë vitet e tjetrit, atje në
harreses e vet (dhe shtetit), si të ishte prejë.
Atë mot që do të
ndryshojmë qasje ndaj turizmit dhe turistëve (jo vetem të huaj), atëherë do
bëhemi konkurues në rajon dhe të realizuar në kohë afatgjatë edhe në aspektin
ekonomik.
Krahas shtetit, që të
paktën duhet të ketë patjeter posta policie sezonale në zona të larta, rrugë
dytësore por që bëhen kryesore gjatë sezonin turistik; gjithashtu vetë
komuniteti, biznesi lokal duhet të marrë masa urgjente që njerzit ploblematik
që cënojnë imazhin e zones ti denoncojë vet në polici si distancim ndaj akteve
të tyre që minojnë turizmin, të ardhmen ekonomike, shancin e vetëm për
begatimin afatgjatë të zonës.
Ndryshe, çekët do
rikthehen çdo vit, vetëm për të vënë lule në vendin ku u vranë të afërmit e
tyre.
Man Poga
Gazeta "Tirana Observer", Tiranë, 7.07.2015
