Ti njohësh serbët edhe në sport

Parantezë

Ka qënë viti 1998, ku jam njohur në bërthamë, drejtpërdrejtë, me shumë shqiptarë nga Kosova. Shumë prej tyre ishin miq në shpinë tonë, disa miq të vjeter të familjes, me lidhje gati një shekullore, disa bashkëkrahinarë, (të Hasit që mbeti përtej kufijve), disa miq të të rij, që i solli në Krumë lufta e re, gjenocidi i Millosheviçit. Siç e do zakoni, pas darke, vlonte muhabeti, e ku tema kryesore ishte padyshim situata në Kosovë. I ulur në cep, dëgjoja më shumë kureshti bisedat, e nëpërmejt tyre njoha më mirë, më shumë, më thellë, xhamen e madhe të shqiptarëve të Kosovës, pashë plagën e gjallë, luftën e tyre për mbijetesë. Disa sosh, te trembur në palcë nga terrori shekullor, vinin në dukje here pas here forcën e madhe të ushtrisë Serbe. “Sa tenke ka serbi, e na dojm me i ra me kallash shqipnie”- drejtoheshin sa here që zoti i shpisë theksonte domosdoshmërine e reagimit me armë kundrejt gjenocidit serb.

Në ato kuvende njoha shumë burra që ju pikonte urtësia në fjalë, drimëria në sy.

Nuk do ti harroj kurrë mesimet e mëdha që kam marrë nga ato biseda. Mes tjerave nuk më hiqet nga mendja fjalët e njërit prej miqve që vinte nga zonat ku ishte ndez lufta prej s’pari, Drenices, kur në debat e sipër për luftën e Kosoves tha: “Ka zona dhe njerez në Kosovë, sidomos në qytet se se kan mendu kurrë, që ne do ja kthejmë pushkën shkaut. Bile, shumë njerëz me paret që vinin prej gjermanie a zvicre, kan maru dugaja, a shpia t’reja. Kurse na n’Drenice, i kemi shpitë e para 100 vjetve, e krejt paret e djemve prej kurbeti i patem ble armë., e kemi ditë, e na thoshin pleqt: biro, herdokurdo do dana me serbin veç me luftë. Ani, kur ta marojmë luften kena me i maru shpiat e reja.”

Përfundimi, paslufta tregoi se ata që kishin menduar si pacefistë, që ishin tërhequr nga konflikti, gabuan, ata kishin harruar, nuk e njihnin mire armikun shekullor, e kishin falur, por ai nuk falte, të gjitha dyqanet e shpiat të reja a të vjetra u dogjen nga serbet, gjithçka u shkretu, mjafton të ishte e shqiptarëve dhe të frymonte shqip. Paslufte, dolën shumë trima, rëndom. Por në syrin tim luftëtarë të vërtetë ishin ata soj shqiptarësh si familja Jashari që menduan për luftën e lirinë atëherë kur të gjithë e shinin të largët çlirimin e kosoves, ju dukej përrallë folklorike shqiptare. Sepse në thelb të suksesit të projektit të tyre ishte mos-harresa, dinjiteti i lartë, ndjenja e lartë kombëtare dhe njohja e mire e armikut, “Shkjau asht si ujku nen lëkuren e delmes”, përsëritnin pafund sa herë i pyesnim për ta.

***

14 Tetor 2014

Pas orës 20-30 emocionet sa me vinin e shtoheshin, ekipi jonë Kombëtar për pak minutash do zbriste në fushë, ishin në transfertë në Beograd, aq më tepër takimi i parë në historinë e futbollit mes nesh dhe serbëve, pas shkërmoqjes së Jugosllavise së dikurshme. Kisha dëshirë të madhe të ndaheshim me fitore në këtë takim historik.

Pavarësisht panoramës së zymtë mediatike, shpresoja tek e fundit, që kjo ndeshje do simbolizonte ndarjen nga epoka konfliktuale të para 15-të viteve dhe fillimin e një epoke të re marrëdhënies mes nesh, çka mund të vinte nëpërmjet asaj ndeshjeje sportive, dashamirese aq sa mund të ishte, fundja, futbolli më shumë ka bashkuar sa ndarë. Madje, më keq që ishim s’kemi ku shkojmë me këte ndeshje futbolli – thoja më vete.

Po çdo shoh, mu errësuan sytë, ishte hera parë që himni i kombit tim ulëritej, fishkëllehej, përbaltosej si askund, me aq barbari, aq me teper nga një komb i cili ka qënë armiku jonë më barbarë në kuptimin e plotë të fjalës, i cili ka thurur plane prej mendjeve akademike për zhdukjen e shqiptareve!

Pastaj, ulërijtja e tmerrshme e 30 -të mijë serbëve: “Ubij, Ubij siptara” – “Vrite, vrite shqiptarin”, gjatë gjithë 40-të minutave të lojës, më bëri të rikthehen në kohë, e të mendoj se armiku shekullor i joni nuk paska ndryshuar aspak. Atë e rinjoha në egërsinë e vet jo nëpërmjet ndonjë lufte të re por për fat nëpërmjet sportit. Thjeshtë në një ndeshjeje futbolli, me fobinë e tyre kundrejt flamurit tim, që as për një ndeshje të vetme nuk e honepsin dot përballë, sy për sy me flamurin e tyre si dy simbole të dy kombëve. Çfarë frikacakësh!

I turpëruam, po po i turpëruam, me lojë, me dinjitet, me flamurë, sepse kishim atje 11 lojtorë-heroj që Beogradi i 30-mijë huliganëve dot si mundi, kurrë më shumë krenarë sjam ndjerë, para dyarve të “Nënë Terezës”, o Zot, mbi krye sa ju shkonte triumfi. Tirana, Prishtina, Tetova, Ulqini, Kumanova, e kudo në diasporë, valëvitej krenar një flamur që kurrë nuk ka m’sy për gjenocid.

E valëvitnin lart përpjetë, si shqiponja që flururon mbi retë, mosha më vitale e kombit tonë, të rinj e të reja, të bukur, të ditur, kryelartë, me vetëdije të lartë kombëtare. Le ta marri vesh bota se autoktonë do të thotë: europianë!

Ra kjo ndeshje e u ripamë me serbet, sllavët. Ra kjo ndeshje dhe rinjohëm egërsinë barbare të tyre edhe në sport.

“Shkjau asht si ujku nën lëkuren e delmes”!

Tirana Observer 19. 10.2014